Szczepienie na leptoospirozę

Panie Doktorze, co roku chodzę z moim psem na szczepienie przeciwko wściekliźnie i co roku weterynarz pyta mnie, czy nie chcę zaszczepić psa na leptospirozę. Co prawda mieszkam w lesie i puszczam psa luzem na spacerach, ale nie wydaje mi się, żeby ryzyko zachorowania na tę chorobę w naszym regionie było jakieś duże? Nie chcę, żeby mój pies dostawał niepotrzebne szczepienia, ale sam już nie wiem, czy faktycznie warto szczepić na tę chorobę, czy nie?

Leptospiroza to choroba zakaźna spowodowana przez krętki z rodzaju Leptospira. Na świecie istnieje około 200 serowarów, czyli różnych typów tej bakterii. Jednymi z częściej spotykanych patogennych serowarów L interrogans są : L.Canicola, L. Pomona, czy L. Icterohaemorhhagiae. Zakażeniu ulega wiele gatunków zwierząt, między innymi: bydło, świnie, konie, psy, koty, lisy, króliki, świnki morskie oraz człowiek. Warto tutaj wspomnieć, iż choroba ta jest zoonozą, co oznacza, że człowiek może zarazić się od chorego zwierzęcia. Zachorować mogą zarówno zwierzęta mieszkające na wsi, w lesie, jak i te miejskie rzadko wychodzące z domu.

Zakażenie następuje poprzez kontakt z moczem lub śliną chorych zwierząt, lub klinicznie zdrowych siewców oraz poprzez zanieczyszczoną leptospirami wodę, glebę i żywność. Bakterie wnikają do organizmu przez uszkodzone błony śluzowe, spojówki, jamę nosową, uszkodzoną skórę lub nieuszkodzone błony śluzowe przewodu pokarmowego i płciowego. Ze względu na spustoszenie, jakie leptospiroza sieje w organizmie, choroby tej nie można bagatelizować. W wyniku zakażenia może dojść do ostrej niewydolności nerek, zapalenia wątroby oraz śródmiąższowego zapalenia nerek, a nawet do śmierci.

Różnorodny przebieg od bezobjawowego po łagodny do ciężkiego, oraz mnogość objawów często niespecyficznych czynią tę chorobę trudną do zdiagnozowania. Przebieg zależy od serotypu leptospirozy oraz stanu zwierzęcia. Ostry z typowymi objawami oraz śmiertelnością sięgającą 30% w ciągu 3 pierwszych dni od zakażenia często występuje u młodych zwierząt, osłabionych lub nieszczepionych. Z reguły pojawiają się gorączka, dreszcze, wymioty, biegunka oraz utrata apetytu. Nierzadko zwierzę zaczyna chodzić sztywno, pojawia się ból mięśni oraz ogólne osłabienie. Z czasem dochodzą objawy niewydolności nerek oraz zapalenia wątroby, takie jak żółtaczka, bezmocz lub częste oddawanie moczu. Niekiedy dochodzi do rozwoju zespołu krwotocznego oraz krwotocznego zapalenia przewodu pokarmowego, zapalenia mięśnia sercowego czy zapalenia płuc.

Rokowanie zależy w dużej mierze od stopnia uszkodzenia nerek i wątroby, oraz szybkości wdrożenia leczenia. Niestety nieodwracalne zmiany w tych narządach często bywają długotrwałą konsekwencją przejścia zakażenia.
U ludzi leptospiroza przebiega z reguły dwufazowo. Z początku pojawiają się niespecyficzne objawy takie jak gorączka, bóle głowy czy wymioty. W drugiej fazie objawy są zazwyczaj słabiej wyrażone. W ciężkim przebiegu dochodzi do zajęcia nerek, wątroby oraz ośrodkowego układu nerwowego.

W Polsce leptospiroza jest rzadko rozpoznawana. Niestety ze względu na niespecyficzne objawy oraz różnorodny przebieg a co za tym idzie trudność w diagnostyce, część przypadków nie zostaje odnotowana, więc trudno oszacować, z jaką częstotliwością chorują zwierzęta.

Czy warto szczepić psa na leptospirozę? Zdecydowanie warto, szczególnie jeżeli żyje na wsi lub w lesie, ma częsty kontakt ze środowiskiem dziko żyjących zwierząt. Przy wyborze szczepionki warto zapytać lekarza weterynarii o jej skład, który powinien zawierać serowary występujące w danym regionie. Ich ilość również ma znaczenie. Im więcej, tym mniejsza szansa na zarażenie. Niestety szczepienie daje odporność tylko przeciwko serowarom zawartym w szczepionce.